Nasza Fundacja OnkoCafe przeprowadziła cykl warsztatów poświęconych komunikacji personelu medycznego z pacjentem hematoonkologicznym i jego bliskimi. Uczestnicy dyskutowali o tym, jak przekazywać niepomyślne wiadomości i radzić sobie z emocjami pacjentów i ich rodzin. Lepsze porozumienie medyków z pacjentami służy obydwu stronom - mówią przedstawicielki Fundacji OnkoCafe - Razem Lepiej i zapowiadają kontynuację projektu.

Pacjent o wyjątkowych potrzebach

Fundacja OnkoCafe - Razem Lepiej od lat wiele uwagi poświęca pacjentom hematoonkologicznym. Komunikacji personelu medycznego z tą grupą chorych został poświęcony cykl warsztatów, w których wzięli udział przedstawiciele Katedry i Kliniki Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych UCK WUM oraz sieci szpitali Magodent.
– W przypadku schorzeń układu krwiotwórczego specyficzna jest sama choroba, ale także sposób jej leczenia. W schorzeniach hematoonkologicznych terapia jest złożona i wielowymiarowa, trwa też nierzadko wiele lat. To wszystko wiąże się z potrzebą komunikacji dostosowaną do specyficznych potrzeb chorych – mówi Adrianna Sobol, psychoonkolog, członkini Zarządu Fundacji OnkoCafe - Razem Lepiej.

Lepsze zrozumienie i leczenie

Jak zaznaczają przedstawicielki Fundacji OnkoCafe - Razem Lepiej, komunikacja to dziedzina stanowiąca wyzwanie dla ogółu społeczeństwa. W przypadku kontaktów personelu medycznego z pacjentem hematoonkologicznymi i jego bliskimi wzajemne porozumienie jest dodatkowo trudniejsze, ale nie mniej znaczące.

– Słowa mają olbrzymią moc. Potrafią wzmacniać i skutecznie mobilizować pacjenta do pilnej realizacji zaleceń lekarskich. Komunikacja ma olbrzymie znaczenie także w kontekście edukacji. Pacjent hojnie wyposażony w wiedzę sprawniej podąża ścieżką diagnostyczno-terapeutyczną i lepiej sobie w niej radzi. Dzięki dobrej komunikacji z personelem medycznym jego kondycja psychofizyczna znacząco się poprawia – wylicza Adrianna Sobol.

– Fundacja OnkoCafe od początku swojego istnienia stawia na całościowe rozumienie i podejście do opieki zdrowotnej. Szkolenia i warsztaty, także z zakresu komunikacji, były i wciąż są integralną częścią codziennych zadań naszej organizacji. W dobie epidemii COVID-19, gdy znacząca część świadczeń realizowanych w ramach opieki zdrowotnej odbywa się w formie telekonsultacji, kwestia właściwej komunikacji personelu medycznego z pacjentem i jego bliskimi nabrała jeszcze większej wagi – mówi Anna Kupiecka, prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej.

Zdaniem Adrianny Sobol w przypadku telekonsultacji ogromne znaczenie ma odpowiedni dobór słów, ton głosu i sposób mówienia, a także mimika. Sam przekaz informacji w zależności od tych czynników może zostać odebrany przez pacjenta w bardzo różny sposób. Uczestnicy szkoleń przeprowadzanych przez Fundację OnkoCafe - Razem Lepiej mieli okazję przekonać się o tym, biorąc udział w internetowym cyklu szkoleń online z zakresu komunikacji z pacjentem hematologicznym.

Personel gotowy na wsparcie

Zdaniem przedstawicielek Fundacji OnkoCafe - Razem Lepiej, aby móc odpowiednio odpowiedzieć na potrzeby pacjentów hematoonkologicznych, opiekujący się chorym i mający kontakt z nim i jego bliskimi personel sam musi być dobrze przygotowany. Z informacji udzielanych przez lekarzy, pielęgniarki, techników, rehabilitantów oraz pracowników administracji ośrodków wynika, że komunikacja z pacjentem i jego rodziną to obszar, który dla medyków stanowi duże wyzwanie. Jak zaznacza Adrianna Sobol, potwierdzeniem tej opinii był nadspodziewanie wysoki poziom frekwencji w warsztatach szkoleniowych i aktywność uczestników.

Pacjent XXI wieku

Jednym z najważniejszych wyzwań, jakie w zakresie odpowiedniej komunikacji z pacjentem zgłaszają lekarze, jest ograniczony czas wizyt i liczne obowiązki administracyjne, które ograniczają czas potrzebny na swobodną rozmowę z pacjentem.

Innym problemem jest bezradność personelu, wynikająca z niewiedzy o postawach, które w obliczu choroby przyjmują pacjenci. Wiedza o profilu pacjentów i kolejnych fazach emocjonalnego radzenia sobie z chorobą może pomóc dostosować komunikację do aktualnego stanu pacjenta i korzystnie wpłynąć na jego postawę.

Jak radzić sobie z agresją, żalem, łzami pacjenta? Jak odpowiednio przekazywać niepomyślne informacje? Jak reagować na nieuzasadnione pretensje i roszczenia pacjentów i ich bliskich? To najczęściej zadawane przez uczestników warsztatów pytania.

– Warto pamiętać, że pacjenci zgłaszający się dziś do ośrodków mają inną wiedzę i oczekiwania niż jeszcze kilkanaście lat temu. Z jednej strony szeroki dostęp do informacji sprawia, że pacjenci i ich bliscy wiedzą więcej, rośnie ich świadomość i oczekiwana stawiane wobec terapii. Z drugiej strony, w gąszczu wielu różnych informacji z licznych źródeł pacjenci i ich rodziny bardzo często czują się zagubieni. Nie wiedzą, na których wiadomościach mogą polegać i jak powinni postępować. Dziś pacjent potrzebuje nie tyle nauczyciela, co raczej mentora i partnera, który pomoże mu skorygować kurs na ścieżce w procesie diagnostyki i terapii – mówi Adrianna Sobol.

Silniejszy personel

Prof. Grzegorz Basak, kierownik Katedry i Kliniki Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego podkreśla, że odpowiednie przygotowanie komunikacyjne zespołu medycznego jest korzystne nie tylko dla chorych i ich bliskich, ale także dla samego personelu.

– Wyposażony w odpowiednią wiedzę z zakresu komunikacji personel będzie bardziej empatyczny, a przy tym w mniejszym stopniu narażony na konsekwencje trudnych emocji wyrażanych przez pacjentów i ich bliskich. To niezwykle istotne w przypadku wykonywania codziennych obowiązków, zwłaszcza w szczególnie trudnych i specyficznych warunkach, jakie panują między innymi na oddziałach hematologii. Dzięki poprawie kompetencji komunikacyjnych i umiejętności miękkich, personel w mniejszym stopniu jest narażony na wypalenie zawodowe, które stanowi istotny problem tych grup zawodowych. Podczas szkoleń wiele uwag poświęciliśmy temu, że aby skutecznie pomagać pacjentom, trzeba odpowiednio - czyli troskliwie - zadbać także o siebie. To nie fanaberia, a po prostu konieczność, której zdecydowanie wymaga zawód medyczny – mówi prof. Grzegorz Basak.

W związku z dużym zainteresowaniem personelu medycznego szkoleniem w zakresie komunikacji z pacjentami i ich bliskimi Fundacja Onkocafe - Razem Lepiej zaplanowała kolejny cykl warsztatów. Kolejne szkolenia odbędą się we wrześniu 2020 roku i będą poświęcone zagadnieniom, które uczestnicy pierwszej edycji uznali za najbardziej interesujące, potrzebne i pilne.