Adrianna Sobol - Psychoonkolog i wykładowca Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Zakładzie Profilaktyki Onkologicznej. Pracuje w Szpitalu Onkologicznym LuxMed Onkologia w Warszawie. Jest członkiem Zarządu Fundacji OnkoCafe - Razem Lepiej, psychoterapeutką i założycielką Centrum Wsparcia Psychologicznego Ineo. Stworzyła platformę szkoleniową online Zdrowie zaczyna się w głowie. Autorka licznych publikacji z dziedziny psychoonkologii i psychologii zdrowia. Współautorka książki "Oswoić raka. Inspirujące historie i przewodnik po emocjach"(Znak,2020). Występuje jako ekspertka w programach telewizyjnych, współtworzy akcje i kampanie społeczne. Prowadzi liczne szkolenia i warsztaty z zakresu psychologii i rozwoju osobistego.

• Z jakimi problemami pacjentki chorujące na nowotwory najczęściej zgłaszają się do psychoonkologa? Jakiego rodzaju wsparcia szukają? 

Choroba to sytuacja na którą nikt nie jest przygotowany. To sytuacja, która zawsze zaskakuje, zabiera pewność siebie, poczucie kontroli i wpływu na własne zdrowie. Świat wokół pacjenta diametralnie się zmienia a on sam zostaje postawiony w nowej dla siebie sytuacji życiowej. Jako pacjent musi zmierzyć się z diagnozą, a następnie podjąć szereg decyzji, za którymi pójdą konkretne działania. Na przykład musi wybrać placówkę, w której będzie się leczył, czasem także – zawsze wspólnie z lekarzem prowadzącym – musi wybrać rodzaj terapii. A więc poza wsparciem w opanowaniu stresu, zagubienia i wszystkich negatywnych emocji towarzyszących diagnozie psychoonkolog musi pomóc pacjentowi umocnić się na tyle aby racjonalne podejmowanie decyzji stało się możliwe.

Pacjentki zgłaszają się do nas także z prośbą o podpowiedź w jaki sposób powiedzieć o chorobie najbliższej rodzinie, jak rozmawiać na ten temat z dziećmi, jak przekazać takie informacje w miejscu pracy.
Jednak szalenie ważne jest to, że obecnie coraz częściej pacjentki zgłaszają się do nas po wiedzę: chcą uzyskać konkretne informacje o chorobie i o dostępnych terapiach.

• Czy z punku widzenia psychologa taki trend: czyli chęć zdobywania jak największej ilości informacji na temat swojej choroby jest korzystny dla pacjenta?

Zdecydowanie tak. Wiedza na temat choroby przywraca poczucie kontroli – im więcej wiem, im bardziej racjonalnie potrafię myśleć o swoim leczeniu, tym czuję się silniejsza. Posiadanie wiedzy pozwala także na efektywniejszą współpracę z lekarzem. Musimy pamiętać, że pierwsze spotkanie z lekarzem, po usłyszeniu diagnozy jest zawsze bardzo trudne - ogrom emocji powoduje, że pacjentka nie potrafi się skupić, lęk i stres sprawiają, że nie wie jakie chce zadać pytania, niewiele pamięta z rozmowy w efekcie czego, po wyjściu z gabinetu nadal czuje się zagubiona. Dlatego zawsze radzę pacjentkom dokładne przemyślenie swojego spotkania z lekarzem, jeszcze przed jego rozpoczęciem. Dobrze jest zastanowić się jakich informacji w tej chwili najbardziej potrzebuję, jakie pytania chcę zadać i spisać je w notesie – to sprawi, że wyjdę z gabinetu wyposażona w konkretną wiedzę.

Optymalna sytuacja to taka, kiedy pacjentka wchodzi do gabinetu wyposażona już w podstawowe informacje i pogłębia swoją wiedzę rozmawiając z lekarzem. Taki model współpracy z lekarzem jest możliwy dzięki działaniom organizacji pacjenckich, które edukują pacjentów, zarówno realizując kampanie edukacyjne jak i wydając poradniki, z których pacjentki mogą bardzo dużo dowiedzieć się o swojej chorobie.

• Przygotowanie pacjentki do rozmowy z lekarzem, sprawia, że spotkania stają się bardziej efektywne, zmienia się również rola lekarza.

Dokładnie tak, lekarz, poza tym, że bezpośrednio prowadzi leczenie, staje się przewodnikiem pacjentki po jej terapeutycznej ścieżce. To on wyjaśnia pacjentce istotę jej leczenia, przedstawia możliwości, pomaga w dokonywaniu wyborów.
Również on przekazuje jej informacje na temat nowoczesnych terapii, z których pacjentki mogą skorzystać.

• Czy to właśnie możliwość skorzystania z nowoczesnych terapii sprawia, że proces leczenia w ostatnich latach bardzo się zmienił?

Z doświadczenia, jakie dało mi kilkanaście lat pracy na oddziałach szpitalnych widzę, jak zmienił się proces leczenia chorujących na nowotwory pacjentów: rozwijają się formy terapeutyczne, medycyna staje się coraz doskonalsza. W tej chwili dysponujemy nowoczesnymi narzędziami diagnostycznymi co daje możliwość personalizacji leczenia onkologicznego. Bardzo dużą i korzystną zmianą jest możliwość podawania leków onkologicznych – również chemioterapeutyków - w formie podań podskórnych w gabinecie zabiegowym, a nawet doustnie, w warunkach domowych.

Niezwykle istotną zmianą i postępem jest  chirurgia robotyczna, stosowana podczas zabiegów onkologicznych. Operacje z wykorzystaniem robota da Vinci cechuje minimalizacja powikłań śród- i pooperacyjnych, w tym dolegliwości bólowych, utraty krwi i ryzyka infekcji. Dodatkowo zabiegi operacyjne wykonywane przy użyciu robotów znacznie zmniejszają czas potrzebny na rehabilitację po zabiegu oraz minimalizują blizny pooperacyjne co wpływa na lepszy efekt kosmetyczny. A przecież pacjent, który po zabiegu nie jest okaleczony czuje się o wiele lepiej.

Postęp technologiczny to również możliwość skorzystania z zabiegów małoinwazyjnych dla pacjentów dotkniętych otyłością  np. pacjentek z rakiem trzonu macicy, które z uwagi na swoją wagę w większości przypadków kwalifikowane są do operacji metodą klasyczną. To właśnie zastosowanie robota da Vinci pozwala uniknąć tej grupie pacjentek,  typowych i częstych  problemów z gojeniem się ran i dłuższej rehabilitacji pooperacyjnej.

• Często pacjenci obawiają się, że nowoczesne terapie są bardzo kosztowne i po prostu przekraczają ich budżet. 

Tak, to prawda, taka pułapka w myśleniu o nowoczesnym leczeniu rzeczywiście często się pojawia. Całe szczęście jest w istocie jedynie pułapką – nowoczesne terapie zaczynają być stosowane w leczeniu pacjentów onkologicznych na szeroką skalę, w większości przypadków stanowią już dzisiaj standardową ofertę szpitali. Dodatkowe wsparcie dla rozwoju nowoczesnych technologii w naszym kraju stanowią Fundusze Europejskie a przykładem ich wykorzystania może być krakowski Szpital na Klinach, który właśnie dzięki takiemu finansowaniu oferuje możliwość  bezpłatnego przeprowadzenia zabiegów u pacjentek dotkniętych rakiem trzonu macicy lub rakiem szyjki macicy. Warto mieć tego świadomość podejmując leczenie i warto rozważać korzystanie z tego, co dają nam rozwój medycyny jak również programy dla pacjentów onkologicznych, które są realizowane w naszym kraju.