ProstaTaHistoria. Co należy zmienić w systemie opieki nad chorymi z nowotworem gruczołu krokowego w Polsce?
Z okazji Europejskiego Dnia Prostaty zorganizowaliśmy warsztaty, poświęcone sytuacji pacjentów z rakiem gruczołu krokowego w Polsce. Celem spotkania będącego jednym z elementów kampanii „ProstaTaHistoria”, było wyposażenie uczestników w praktyczną wiedzę dotyczącą najnowszych europejskich trendów w leczeniu tego nowotworu oraz oczekiwanych przez pacjentów i ekspertów kierunków zmian w systemie leczenia raka prostaty w Polsce.
Dzięki ogromnemu postępowi, jaki dokonał się w medycynie w ostatnich latach, pacjenci z rakiem gruczołu krokowego zyskali wiele nowych możliwości leczenia – zarówno dotyczącego całkowitego wyleczenia, jak też przedłużenia i poprawy jakości życia. Obecne rozwiązania obejmują zarówno nowoczesne terapie lekowe, jak też innowacyjne rozwiązania chirurgiczne. A problem raka gruczołu krokowego jest niezwykle palący. Rak stercza to jeden z najczęściej rozpoznawanych w Polsce nowotworów złośliwych u mężczyzn. W 2019 r. odpowiadał za 20,6 proc. zachorowań w tej grupie. W tym samym roku, rak prostaty doprowadził do 10,3 proc. zgonów z przyczyn nowotworowych
u mężczyzn – plasując się w tym zestawieniu na 2. miejscu (tuż za nowotworem płuc - 27,4 proc.). Ponadto, spośród wszystkich chorób nowotworowych dotykających mężczyzn w Polsce, rak prostaty wyróżnia się największą dynamiką wzrostu zachorowalności przy jednoczesnym wzroście śmiertelności – sprawia to, że rak gruczołu krokowego stanowi istotne wyzwanie dla polskiego systemu ochrony zdrowia.
Jednym z celów spotkania, zorganizowanego 15 września podczas Europejskiego Dnia Prostaty, było uzyskanie możliwie szerokiej perspektywy oraz zestawienie różnych punktów widzenia na konieczne zmiany w tym obszarze. Anna Kupiecka, prezeska Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej, zaprosiła do dyskusji prof. dra hab. n. med. Pawła Wiechno, kierownika Oddziału Zachowawczego Kliniki Nowotworów Układu Moczowego NIO-PIB w Warszawie, Przewodniczącego Oddziału Mazowieckiego Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, dra hab. n. med. Artura Antoniewicza, Kierownika Oddziału Urologii i Onkologii Urologicznej Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie, byłego krajowego konsultanta ds. urologii, mgr. Adriannę Sobol, psychoonkolog, ekspertkę psychologii zdrowia i profilaktyki oraz Krzysztofa Jakubiaka, redaktora naczelnego portalu mZdrowie, autora raportu „Chirurgia robotowa w Polsce”, który przedstawił także doświadczenie od strony pacjenta.
– To już druga edycja warsztatów organizowanych dla dziennikarzy, w ramach cieszącej się ogromną popularnością kampanii ProstaTaHistoria. Niezwykle cieszy nas – organizacje pacjentów, że coraz częściej mówi się o raku prostaty, który przez wiele lat był tematem tabu. Mówi się zarówno o sukcesach, ale i wyzwaniach jakie stoją przed całym systemem opieki nad pacjentem z nowotworem stercza. Ścieżka, jaką musi przejść od diagnostyki po proces leczenia, jest skomplikowana. Trafi do urologa, onkologa, czy będzie prowadzony przez lekarzy obu specjalizacji? Powinien poddać się leczeniu, czy najlepszą terapią powinna być aktywna obserwacja? Podnoszona jest także kwestia personalizowanego podejścia do leczenia i – co niezwykle istotne – dostępu do leczenia zgodnego z najnowszymi wytycznymi, obejmującymi innowacyjne terapie – powiedziała Anna Kupiecka, Prezeska naszej Fundacji.
W trakcie dyskusji eksperci zwrócili uwagę m.in. na potrzeby dotyczące dostępności leczenia w raku prostaty w Polsce. Zestawiono przy tym dwie perspektywy – onkologa i urologa.
– Program lekowy niestety zawiera sporo błędów. Mam nadzieję, że te błędy zostaną skorygowane. Niektóre błędy są naprawdę dość – z mojego punktu – trudne. Na przykład kwestia określenia progresji. To są już bardzo szczegółowe rzeczy. Na przykład, pojawienie się nowego ogniska w kościach w scyntygrafii nie powinniśmy interpretować jako progresji. To są rzeczy szczegółowe. Jest coś takiego jak „Flare”. W momencie kiedy wchodzimy z dobrym leczeniem, to ognisko zaczyna się goić. I to gojenie się ogniska powoduje, że jest ono lepiej widoczne. Na podstawie pojawienia się nowego ogniska, kończenie zatem leczenia, bez potwierdzenia tej progresji, jest nieprawidłowe. Dlatego, że możemy zabrać pacjentowi leczenie, które właśnie załapało. I to jest rzecz, która jest na pewno do poprawienia. Mam nadzieję, że nowa wersja programu już będzie zawierała te zapisy, które prawidłowo definiują progresję w trakcie leczenia. I największy problem – my nie mamy dostępu do tych nowych leków u pacjentów ze świeżo rozpoznanym nowotworem. A wiemy, że zarówno zastosowanie enzalutamidu, jak i apalutamidu, jak i octanu abirateronu, wybitnie przedłuża przeżycie pacjentów z rakiem gruczołu krokowego – powiedział prof. dr hab. n. med. Paweł Wiechno, kierownik Oddziału Zachowawczego Kliniki Nowotworów Układu Moczowego NIO-PIB w Warszawie, Przewodniczący Oddziału Mazowieckiego Polskiego Towarzystwa Onkologicznego.
Dodał także, że konieczne jest zapewnienie jak najszerszych możliwości leczenia na jak najwcześniejszym etapie rozwoju choroby. Jednym z kluczowych wyzwań jest m.in. zapewnienie dostępności do nowoczesnego leczenia raka przerzutowego wrażliwego na hormonoterapię.
Dr hab. n. med. Artur Antoniewicz zaprezentował dane wskazujące na wyższość chirurgii nad radioterapią w leczeniu raka gruczołu krokowego. Zwrócił również uwagę na niezwykle istotną kwestię profilaktyki i rolę osoby motywującej pacjentów do podjęcia pierwszego kroku – zgłoszenia się do urologa.
– Pierwsza rzecz, to są badania przesiewowe, wczesne wykrywanie, świadomość mężczyzn po 50 r. ż., że można mieć wykonane badanie PSA, w wyniku którego – jeśli jest nieprawidłowe – może dojść do wykrycia nowotworu, który może jeszcze nie zawsze w tej chwili, ale w pewnym momencie może odpowiadać za losy tego mężczyzny. I tu ważny jest element, który mnie się strasznie podoba, że tych państwa jest dwoje, że jest ktoś, kto czuwa. Jest ktoś, kto przypomni: „zrób PSA”, „czy robiłeś?”. Kto zapyta: „W ogóle słyszałeś? Może warto zrobić.” . To jest rola kobiety, głównie żony, czasem córki, może wnuczki jeszcze rzadziej. […] Na ogół osoba, która jest motorem, sprawcą tego, że mężczyzna poszedł, czy zgodził się uprzejmie pójść na badanie PSA, do urologa – powiedział dr hab. n. med. Artur Antoniewicz, Kierownik Oddziału Urologii i Onkologii Urologicznej Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego w Warszawie, były krajowego konsultanta ds. urologii.
Podczas rozmowy nie mogło zabraknąć także omówienia perspektywy pacjentów – w tym także od strony psychologicznej. Mgr Adrianna Sobol przybliżyła kwestię tego, co w gabinecie słyszy pacjent i jak to się przekłada na podejmowane przez niego decyzje.
– Widzimy w Fundacji, poprzez tyle lat prowadzenia kampanii ProstaTaHistoria – że ona jednak spełnia funkcję takiego przewodnika, takiego poukładania. Niemniej jednak, jest tak, że ten pacjent jest bardzo mocno zagubiony. Zaczynając od tego, że kiedy pojawia się diagnoza, czy też podejrzenie diagnozy, to najpierw dzwoni do kolegi, albo do jakiejś innej osoby z rodziny. Potem do tego wszystkiego włącza się internet, w związku z tym ta droga, ścieżka pacjenta jest cały czas generalnie bardzo rozproszona. […] To co my widzimy z perspektywy pacjenckiej, to jest ten rodzaj takiego zagubienia. Takiego, że jeden ekspert mówi coś zupełnie innego i ten pacjent może często na konsultacjach tego po prostu nie rozumie. I jakby ta spójność ekspertów jest, tylko ten przekaz nie jest do końca jasny i klarowny. Jak zaczyna pacjent to w różny sposób weryfikować, to pojawia się jeden wielki znak zapytania
– podkreśliła mgr Adrianna Sobol, psychoonkolog, ekspertka psychologii zdrowia i profilaktyki.
Krzysztof Jakubiak, redaktor naczelny portalu mZdrowie, omówił także raport „Chirurgia robotowa w Polsce”, wskazując na zmiany, jakie zaszły w tym obszarze w ostatnich 2 latach. Raport można pobrać ze strony mzdrowie.pl.
Kampania edukacyjna „ProstaTaHistoria” skierowana jest do pacjentów chorych na raka prostaty i ich rodzin. Celem kampanii jest przekazanie jasnych informacji dotyczących ryzyka zachorowania na raka prostaty, możliwych sposobów wykrywania choroby, jej objawów, dostępnych metod leczenia, a także wskazówek dla pacjenta i jego otoczenia. Więcej informacji na temat realizowanych działań dostępnych jest na stronie ProstaTaHistoria.pl.
