Obecnie choroby nowotworowe stanowią bardzo poważny problem. Zachorowalność rośnie, ale wraz z rozwojem medycyny pojawiają się nowe opcje terapeutyczne, które są nadzieją na zmniejszenie śmiertelności z powodu tych chorób.

Najczęściej diagnozowanym nowotworem narządu rodnego kobiety jest rak endometrium (rak trzonu macicy). W ostatnich latach odnotowujemy rosnącą tendencję zachorowań sięgającą ponad 6000 przypadków rocznie. Do czynników ryzyka tego nowotworu należą: otyłość, nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. Siedzący tryb życia oraz zmodyfikowana żywność są często przyczyną tego problemu, a duża ilość cholesterolu obecnego w tkance tłuszczowej ulega konwersji do estrogenów, co przyczynia się do rozrostu błony śluzowej macicy prowadzącej również do nowotworzenia.

Rozpoznanie raka endometrium stawiane jest na podstawie wyniku histopatologicznego z zabiegu histeroskopii z biopsją błony śluzowej macicy, wyłyżeczkowania jamy macicy lub biopsji aspiracyjnej, w trakcie których uzyskujemy materiał. W zależności od typu raka endometrium pacjentka kwalifikowana jest do odpowiedniego sposobu leczenia, dzięki czemu wyniki są bardziej obiecujące. Taka personalizacja leczenia pozwala na uzyskane dłuższego czasu wolnego od progresji choroby nowotworowej, a także wydłużenia przeżyć całkowitych.

- Nie można przejść obojętnie obok leczenia chirurgicznego raka endometrium – mówi ginekolog onkolog dr n.med. Maciej Olszewski. – Planowane stworzenie „unitów” raka endometrium w ciągu najbliższych lat jest doskonałym pomysłem, bo pozwoli na przeprowadzanie zabiegów przez doświadczony zespół chirurgów ginekologów onkologów z odpowiednim zapleczem badań diagnostycznych, molekularnych i genetycznych oraz możliwością leczenia uzupełniającego w tych ośrodkach. Złotym standardem leczenia operacyjnego raka endometrium jest chirurgia małoinwazyjna. Jest to głównie laparoskopia, ale także chirurgia robotyczna, o której ostatnio coraz głośniej. W Polsce to stosunkowo nowa technika, ale na świecie jest doskonale znana. Doskonała wizualizacja i zastosowanie narzędzi robotycznych, które mają 7 stopni swobody, a więc obracają się w różnych kierunkach pozwalają na wykonywanie precyzyjnych ruchów w jamie brzusznej. Chirurg „zanurzony” w konsoli chirurgicznej steruje ramionami robota za pomocą specjalnych manetek. Stabilne ramiona niwelują drżenia, co pozwala na zdecydowanie większą precyzję ruchów i preparatykę tkanek w porównaniu do innych technik operacyjnych. Udogodnienia te wpływają na mniejszą utratę krwi w trakcie operacji, a w konsekwencji krótszy pobyt w szpitalu i szybszy powrót do zdrowia po operacji. Jakość życia po operacji jest porównywalna do jakości sprzed leczenia. Od chirurgii robotycznej nie ma odwrotu, to technika, która zrewolucjonizowała ginekologię onkologiczną. A korzyści płynące z tej metody chirurgicznej potwierdzają moje pacjentki, które przebyły tego typu zabiegi. Co ciekawe, również pacjentki po uprzednio przebytych operacjach przyznają, że zdecydowanie szybciej powracają do aktywności życiowej po tej małoinwazyjnej procedurze.

- Ważnym aspektem krótszej rekonwalescencji po zabiegu chirurgii robotycznej z powodu raka endometrium jest możliwość szybszego wdrożenia leczenia uzupełniającego – mówi dr n.med. Magdalena Bizoń. – Małe blizny na skórze redukują całkowicie problem nieprawidłowego gojenia się ran, co niestety opóźniało rozpoczęcie dalszego leczenia. Mała utrata krwi
w przypadku chirurgii robotycznej zmniejsza ryzyko niedokrwistości. Możliwość wycięcia węzłów wartowniczych i ich ocena z opcją ultrastagingu pozwala uniknąć problemów obrzęków limfatycznych czy chłonkotoku. Leczenie uzupełniające, czyli radioterapia lub chemioterapia zależą od typu raka endometrium. W każdym przypadku raka endometrium należy wykonać badanie w kierunku molekularnych podtypów: POLE, MMRd/MSI-H, TP53-mutated (abn) i TP53wt-NSMP. Wynik kwalifikuje do radioterapii, chemioterapii lub może też oznaczać pozostawienie pacjentki w dalszej obserwacji. Dzięki ocenie wg najnowszej klasyfikacji molekularnej w wybranych typach raka endometrium w przypadku nawrotu choroby lub progresji w trakcie leczenia mamy możliwość zastosowania immunoterapii. Jest to niezwykle ważne, gdyż musimy pamiętać, że oprócz narastającej zachorowalności raka endometrium, niestety rośnie też śmiertelność. Wydłużenie czasu do progresji choroby i poprawa przeżyć całkowitych są dla nas ginekologów onkologów priorytetami w poprawie wyników leczenia naszych pacjentek.

Fundacja OnkoCafe – Razem Lepiej również dostrzega narastający problem w tym obszarze.

- Nowotwory ginekologiczne to dziedzina, w której obserwuje się znaczny wzrost zachorowalności oraz śmiertelności pacjentek w Polsce. Dołączamy się do apeli ekspertów o ujednolicenie ścieżek postępowania oraz podjęcie działań edukacyjnych dla chorych, a także dla personelu. W kontekście nowelizacji schematu leczenia refundowanego wskazuje się na korzyści związane z zapewnieniem odpowiedniego leczenia – immunoterapii dostarlimabem w przypadku zaawansowanego i nawrotowego raka endometrium – dodaje Anna Kupiecka, prezeska Fundacji.

dr n.med. Maciej Olszewski

– specjalista ginekolog onkolog w LUX MED Onkologia, jeden z pionierów w zakresie zabiegów chirurgii robotycznej w ginekologii w Polsce.

dr n.med. Magdalena Bizoń

- specjalista ginekolog onkolog w LUX MED Onkologia, pierwsza certyfikowana asysta w zakresie zabiegów chirurgii robotycznej w ginekologii w Polsce.